[ Pobierz całość w formacie PDF ]
wprawdzie ziemię za własność dziedzica, ale przyznał chłopom prawo do wieczystej
dzier\awy lub własności za wykupem. śukowski chciał włączyć polskiego chłopa w
nurt \ycia narodowego.
d) doktryny demokratyczne:
" były one najistotniejszym składnikiem polskiej myśli tej doby (splatały się ściśle z
ruchem narodowowyzwoleńczym)
" domagano się uwłaszczenia chłopów bez odszkodowania oraz nadania ziemi z dóbr
narodowych chłopom nie posiadającym
" nawiÄ…zywano do tradycji rewolucji francuskiej
" krytykowano stosunki feudalne (m.in. despotyzm, klerykalizm), a nawet kapitalistyczne
" w doktrynie tej zaznaczały się wpływy francuskiego socjalizmu utopijnego
" program demokratyczny rozwijał się w dwóch nurtach:
1) Towarzystwo Demokratyczne Polskie
2) Gromady Ludu Polskiego
" w obu nurtach ścierały się ró\ne poglądy, od umiarkowanych (zmiana ustroju
feudalnego, wprowadzenie kapitalistycznych stosunków) po radykalne (likwidacja
własności folwarcznej, przekazanie całej ziemi w ręce chłopów)
e) Dembowski i Kamieński:
" Edward Dembowski i Henryk Kamieński, obaj związani z lewicą Związku Narodu
Polskiego, wpłynęli na radykalizację nurtu demokratycznego
1) poglÄ…dy Dembowskiego:
" był materialistą (uznawał dialektyczny rozwój przyrody i społeczeństwa za podstawę
bytu i wykluczał oddziałowywanie sił nadprzyrodzonych na ten rozwój)
" wierzył w komunizm
" głosił, \e suwerenem jest lud ( lud to ogół ludzi wyzyskiwanych przez szlachtę i
mieszczaństwo)
" postulował za rewolucją ludową (rewolucja społeczno-ustrojowa)
" krytykował stosunki kapitalistyczne i zasady bur\uazyjnej demokracji
" z natury był utopistą
2) poglądy Kamieńskiego:
" miał nieco inne poglądy ni\ jego cioteczny brat E. Dembowski
" jego doktryna miała równie\ antyfeudalny charakter
" postulował pozostawienie własności folwarcznej (nie przewidywał uwłaszczenia
proletariatu rolnego)
" głosił ideę wojny ludowej powstania całego narodu (jedność szlachty i ludu)
" krytykował kapitalistyczny wyzysk
§ 7. SOCJALIZM I NACJONALIZM: (str. 241)
1. Klimat ideowy w latach 1848-1918: (str. 241)
a) gospodarka, nauka, technika:
" okres od 1848 r. do 1918 charakteryzował się bujnym i drapie\nym rozwojem gospodarki
kapitalistycznej
" świat wkraczał w erę imperializmów
" nastąpił wzrost demograficzny, polepszył się poziom \ycia (rozwój medycyny, higieny,
kultury, itd.)
" wystąpił gwałtowny rozwój komunikacji (telegram, telefon, kolej, samochody) i
większości gałęzi gospodarki
b) nacjonalizm:
" rozwój kapitalistyczny i związany z tym imperializm mocarstw europejskich, zmuszał te
kraje do zwiększania ekspansji gospodarczej oraz ochrony przed zagranicznymi
konkurentami (protekcjonizm państwowy)
" nastąpił powrót do kultu państwa jako organizacji czuwającej i aktywnie wspierającej
gospodarczy interes bur\uazji
" wzrastały konflikty społeczne i ustrojowe, a tak\e polityczne
" rósł szowinizm narodowy
" główne cechy dziewiętnastowiecznego nacjonalizmu to: szowinizm, mesjanizm, rasizm
c) kolonializm a kwestia socjalna:
" istotną cechą imperializmu, na przełomie XIX i XX wieku, była intensywna polityka
kolonialna (mocarstwa dzielą się terenami bezpaństwowymi )
" kolonie miały dla państw kapitalistycznych istotne znaczenie, jako zródła surowców,
jako rynki zbytu, jako tereny wywozu kapitałów oraz jako bazy wojskowe
" ekspansjonizm kolonialny stał się przyczyną podniesienia, w pewnym sensie, poziomu
\ycia robotników i tym samym pozwolił (na jakiś czas) rozładować niezadowolenie i
rewolucyjne nastroje wśród proletariatu
d) ruch robotniczy i kariera myśli socjalistycznej:
" ruch robotniczy, od połowy XIX wieku, zaczynał być liczącą się siłą polityczną ( był
uzbrojony w zapas teorii )
" pozyskiwanie jednak sympatyków dla myśli robotniczej nastręczało wiele kłopotów
" narastające, z ró\nych przyczyn, niezadowolenia mas proletariackich zaowocowało
powstaniem w 1864 roku Międzynarodowego Stowarzyszenia Robotników (I
Międzynarodówka) koordynatora ruchu robotniczego
" w ostatnich dekadach XIX wieku, za sprawą rozwoju przemysłu i wzrostu liczebności
robotników, ruch robotniczy zyskał na sile i znaczeniu
" zaczynała wzrastać samoświadomość wiodącej roli klasy robotniczej (pociągało to
istotne skutki strajki)
" u schyłku wieku zaczęły pojawiać się partie robotnicze i to w całej Europie i USA
" du\ą rolę dla idei ruchu odgrywały związki zawodowe, zrzeszające du\ą liczbę
robotników
" w hasła socjalistyczne wpisywano rozmaite treści, to prowadziło do wewnętrznych
sprzeczności i konfliktów ideowych (reformizm, anarchizm)
e) systematyka doktryn:
" przełom wieków XIX i XX przyniósł ogromne o\ywienie dyskusji politycznej
(przyczyna tkwiła w rozwoju techniki, nauki, w ogólnym wzroście alfabetyzmu wśród
społeczeństwa, itp.)
" feudalizm i jego hasła odeszły ju\ w zapomnienie
" w stan kryzysu weszły dawne ujęcia prawno-naturalne
" na znaczeniu tracił socjalizm utopijny
" coraz częściej myśliciele tej doby zastanawiali się jaka jest alternatywa: kapitalizm czy
socjalizm
" głównymi wątkami doktrynalnymi i zarazem zasadniczymi tendencjami polityczno-
społecznymi tej epoki stały się:
[ Pobierz całość w formacie PDF ]