Konopnicka Maria Nowele, wiersze

[ Pobierz całość w formacie PDF ]

Jakub zwróci� si� na lewo w ty�, pacho�ki popchn�li Cygana, a deputacja przyst�pi�a do
uca�owania r�ki wielmo�nego , który teraz dopiero móg� swobodnie zapali� cygaro i przej-
rze� dzienniki.
W chwil� potem na górnym korytarzu rozleg� si� krzyk ostry, przeci�g�y.
Jedn� z najmilszych czynnoSci pana nadzorcy by�o roztrz�sanie sumie� aresztanckich. Po-
siada� on ca�y zapas przemówie� moralnych w wielkim religijnym i spo�ecznym stylu, ca��
kopalni� przestróg wzruszaj�cych, ca�y skarbiec pi�knie zaokr�glonych zda� i buduj�cych
maksym. Stanowi�o to jego specjalnoS� i przedmiot prawdziwego dyletantyzmu A czyni� to
wszystko z natchnienia, bez uprzednich przygotowa�, improwizowa� po prostu. Przy impro-
wizacji takiej sam bywa� niezmiernie wzruszony, a dr��cy z lekka g�os jego i oczy, mg�� wil-
gotn� zasz�e, pobudza�y do skruchy wszystkich, którzy si� ju� do winy przyznali.
St�d uwa�any by� za urz�dnika prawdziwie u�ytecznego, a to uznanie zas�ug pobudza�o
go do nowych wysi�ków krasomówczych.
Tym razem wszak�e wymowa pana nadzorcy nie znalaz�a odpowiedniego zastosowania.
Cygan bowiem zaraz po egzekucji swojej straci� przytomnoS�, a potem wpad� w tak� gor�cz-
k�, �e go jeszcze tej samej nocy do lazaretu przenieS� musiano.
Le�a� tydzie�, le�a� dwa tygodnie, plu�, kaszla�, kw�ka�, skar�y� si�, �e go w piersiach, to
w plecach k�uje, i wychud� strasznie. Zwlók� si� nareszcie ze swego tapczana i pochylony, ze-
starza�y, wi�cej do cienia ni� do cz�owieka podobny, pod numer poszed�. Ale tu pogorszy�o
mu si� raptownie. Dosta� dreszczów, gor�czki, krew mu si� ustami rzuci�a, a� trzeciej coS
nocy umar� nad ranem, nie obudziwszy ani jednym j�kiem �adnego ze swoich s�siadów.
Teraz dopiero zacz�to przeb�kiwa�, �e Wiewióra zanadto mu do�o�y� . M�odsi zw�aszcza,
frajery , których zwykle recydywiSci we wzgardzie i poniewierce maj�, burzyli si� po k�tach.
Ju�ci to nie po katolicku tak cz�eka zbi�, �eby go a� ubi� mówi� jeden.
Przecie go nie ubili na pi�kne...
Nie ubili na pi�kne, ale w nim wszystkie w�tpia het precz oberwali. To jak�e mia� �y�?
Musia� umiera�.
66
Tymczasem w kancelarii przygotowywano raport, jako taki a taki wi�zie� na gor�czk� czy
te� febr� umar�. W�aSnie podyktowa� by� pan nadzorca powy�sze s�owa pomocnikowi swe-
mu, kiedy ten rzek�:
Kiedy� mu si� wyrok mia� sko�czy�?
Tak na pami�� nie mo�na wiedzie� odpar� wielmo�ny ale przecie� to wszystko
pod�ug ksi�gi idzie. Jakub! podaj no ksi�g�!
Poda� Jakub czarno oprawny wolumin, a pan sekretarz przerzuca� go zacz��.
A to co? zawo�a� nagle i podniós� wzrok na pana nadzorc�, wskazuj�c palcem dat�.
Pan nadzorca spojrza� niedbale przez rami�. Spojrza� i raptem zerwawszy si� z fotela
utkwi� przera�one oczy w twarzy pana sekretarza. Chwil� trwa�o milczenie, podczas kiedy
tych dwóch ludzi przenika�o si� wzajemnie wzrokiem.
Tam do licha zawo�a� wreszcie pan nadzorca zapomniawszy zupe�nie o obecnoSci Ja-
kuba A to� si� jemu wyrok sko�czy� blisko na dwa tygodnie przed ow� ucieczk�...
Sta� Jeszcze chwil� i patrzy� os�upia�y przed siebie.
Diabli go wiedzieli! wykrzykn�� wreszcie rzucaj�c si� w fotel i nie by�o ju� wi�cej
o tym mowy.
Przez par� wszak�e nast�pnych tygodni drzwi kancelarii nie zamyka�y si� prawie. Od sa-
mego rana pukanie pod numerami.
Czego tam?-pyta niecierpliwie stra�nik.
Otwiera� no, otwiera�! Musz� iS� do kancelarii.
A co tam? pyta pan nadzorca wchodz�cego aresztanta w towarzystwie stra�nika.
A to, prosz� wielmo�nego pana, przyszed�em si� dowiedzie� wedle wyroku, bo mo�e mi
si� ju� sko�czy�.
Có� znowu! mówi� zmieszany ,,wielmo�ny przecie� masz w wyroku dwa lata, a sie-
dzisz dopiero pó�tora.
Tak ci to niby jest, wielmo�ny panie, ale chcia�bym wiedzie� dokumentnie wed�ug ksi�gi...
Pan nadzorca przygryza czerwone, pe�ne wargi, �eby nie wybuchn��.
Po chwili znowu ta sama historia. Za kwadrans znowu. Dziewi�ciu, pi�tnastu, dwudzie-
stu wali naraz we drzwi, wszyscy wo�aj� stra�nika, wszyscy chc� iS� do kancelarii. Jakub
biega od numeru do numeru, krzyczy, prosi, traci g�ow�, nareszcie najciekawszych prowadzi
do kancelarii.
Prosz� wielmo�nego pana, przyszliSmy si� dowiedzie� wedle wyroków. bo mo�e ju� si�
nam poko�czy�y...
Idxcie do diab�a z waszymi wyrokami! krzyczy w ostatniej pasji pan nadzorca. A to
cz�owiek nawet spokojnie odetchn�� nie mo�e. -
By�o to w�aSnie po obiedzie.
Ale my chcieli zobaczy� ksi�g�. Ja umiem czyta�.
I ja...
I ja...
Pan nadzorca czuje si� z�amany. Ka�e Jakubowi podawa� ksi�g�, pokazuje palcem daty,
t�umaczy. Aresztanci kr�c� g�owami z niedowierzaniem. Jeden z nich udaje, �e czyta. Wy-
chodz� wreszcie, aby powróci� jutro, pojutrze, za tydzie�. O biedny Cyganie! To by�a two-
ja pomsta!
67
II. JESZCZE JEDEN NUMER
A to? zapyta�am, kiedySmy doszli do ko�ca wi�ziennego korytarza, gdzie w g��bi wi-
da� by�o drzwi na klucz zamkni�te.
To odrzek� zako�ysawszy si� lekko nadzorca to jest jeszcze jeden numer.
Rozmowa mia�a miejsce za pierwszej bytnoSci mojej w wiezieniu, kiedym jeszcze nie wie-
dzia�a, �e si� tu o nic pyta� nie nale�y
Co zobaczysz, us�yszysz, zauwa�ysz, w powietrzu chwycisz to twoje, ale daremnie byS
pyta� o cokolwiek. Nie dlatego, �eby ci kto w odpowiedzi mia� pozosta� d�u�nym. Bro� Bo�e. [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Tematy