[ Pobierz całość w formacie PDF ]
powoÅ‚ane za rzÄ…dów gen. de Gaulle a, tekÄ™ ministra objÄ…Å‚ znany pisarz i intelektualista André
Malraux. Do tradycyjnej funkcji, jaką spełniało państwo wobec kultury, czyli ochrony
spuścizny narodowej, doszły nowe mecenat i opieka nad twórczością artystyczną,
kształceniem, a tak\e szersze upowszechnianie wartości kultury francuskiej w społeczeństwie.
Państwo francuskie tego okresu to organizm oparty na coraz lepiej prosperującej gospodarce,
jednej z najwy\ej rozwiniętych w świecie, i w tych warunkach jego nowe zadania wobec
kultury były tego naturalną konsekwencją.
W następnych okresach Ministerstwo Kultury przechodziło ró\ne koleje losu. Raz
było likwidowane (za prezydenta Giscarda d Estaing obni\ono jego rangę do zwykłego
Sekretariatu ds. Kultury), drugi raz reaktywowane i złączone z innym resortem (w 1977 r.
z resortem ochrony środowiska), by potem ulec przekształceniu w Ministerstwo Zrodowiska
87
i Ram śycia. Wkrótce potem utworzono Ministerstwo Kultury i Komunikowania (czyli
środków masowego przekazu). Sensem tych zmian było zało\enie, \e całościowa wizja
gospodarki nie mo\e dzisiaj istnieć bez uwzględnienia zarówno dóbr materialnych, jak
i niematerialnych, takich jak: kultura, przyroda, środowisko, zdrowie. Stałym elementem
polityki stała się demokratyzacja \ycia kulturalnego, dokonujące się udostępnianie
społeczeństwu najlepszych dzieł ludzkości, zabezpieczenie powszechnego udziału Francuzów
w obcowaniu ze sztukÄ… i dziedzictwem kulturowym, uznanie i propagowanie
w społeczeństwie zasady być , a nie mieć 123.
Najwa\niejszym i stałym czynnikiem francuskiej polityki kulturalnej jest ochrona
zabytków i wartości kulturalnych. Wyra\a się to w rosnących wydatkach bud\etowych na ten
cel, państwowym mecenacie, coraz pełniejszej inwentaryzacji zabytków oraz w ciągłej
obserwacji francuskiego \ycia kulturalnego i prowadzeniu ogólnej statystyki kulturalnej.
Prowadzona jest decentralizacja zarządzania kulturą i coraz więcej zadań, zwłaszcza
w zakresie ochrony dziedzictwa kulturowego, przechodzi do kompetencji struktur
samorządowych. W działaniach na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego niezwykle
wa\nym wydarzeniem było ogłoszenie roku 1980 Rokiem dziedzictwa narodowego .
Chodziło o wytworzenie w społeczeństwie francuskim świadomych postaw sprzyjających
ochronie dziedzictwa, pobudzanie ducha narodu w oparciu o wartości tego dziedzictwa,
a tak\e o stwarzanie naturalnych mechanizmów przekazu pokoleniowego w tym zakresie.
Spośród wartości tego dziedzictwa niektóre mają znaczenie szczególne. Nale\y do
nich ochrona języka francuskiego. Motyw jest oczywisty. Chodzi o to, by język, który przez
blisko trzysta lat sÅ‚u\yÅ‚ za koiné europejskim dyplomatom, myÅ›licielom, rewolucjonistom i po
prostu elitom, nie został zredukowany do statusu języka prowincjonalnego. Ale obrona,
w warunkach wszechobecnego języka angielskiego, rozrastającej się anglojęzycznej
infostrady, nie jest łatwa. Języka broni się więc ustawami, aktywnością francuskiej
dyplomacji kulturalnej, zakazami i nakazami, próbą tłumaczenia wszystkiego, łącznie
z terminami technicznymi z angielskiego na francuski. Ta obrona, jak podkreślają sami
Francuzi, ujawnia niekiedy najgorsze cechy ich charakteru: mieszaninę pretensjonalności,
niekoherencji, małostkowości. Funkcją dbałości o czystość języka obarczono L Academie
Française, a w 1966 r. powoÅ‚ano specjalnÄ… komisjÄ™ do spraw wynajdywania francuskich
odpowiedników wszelkich, zwykle anglojęzycznych, neologizmów. Według francuskiego
prawa wszystkie umowy z francuskimi firmami muszą być sporządzane w języku francuskim,
123
T. Tyrna, Polityka kulturalna Francji, Warszawa 1984, s. 12-13.
88
bez względu na koszty. Od 1994 r. i uchwalenia ustawy nazywanej ustawą Jacquesa Taubon,
ówczesnego ministra kultury, wszelkie ogłoszenia, informacje o produktach, instrukcje
u\ycia, reklamy i znaki muszą być przetłumaczone na francuski. Rząd francuski i pięć
niezale\nych organizacji wyszukuje tych, którzy łamią ustawę i skazuje ich na wysokie
grzywny. Od 1 stycznia 1996 r. stacje radiowe zobowiÄ…zane sÄ… do nadawania co najmniej
40% muzyki francuskiej w całości nadawanych programów, a w telewizji 60% nadawanych
filmów musi pochodzić z Europy, w tym 40% z Francji.
Niezła jest według ocen samych Francuzów sytuacja w zakresie ksią\ki. Francuskie
ksią\ki są powszechnie tłumaczone na całym świecie, a to, co hamuje ich rozpowszechnianie,
zwiÄ…zane jest z fatalnÄ… dystrybucjÄ… we francuskich wydawnictwach. Nieciekawa jest sytuacja
w zakresie filmu. Na około 1330 filmów pokazywanych rocznie w telewizji francuskiej przed
wydaniem ustawy Toubona, tylko 9% stanowiły filmy europejskie. Po uchwaleniu ustawy
[ Pobierz całość w formacie PDF ]