[ Pobierz całość w formacie PDF ]
R. M. Shiffrin, 1971.)
dodatkowe zadanie w czasie (nie po) prezentacji listy (może nim być sortowanie kart), to w
krzywej przypominania słów występuje tylko efekt świeżości, pamięć pierwszej części listy
jest prawie zniesiona. Szybkość prezentacji listy jest także czynnikiem, który wpływa tylko na
LTM. Wolniejsze tempo prezentacji poszczególnych elementów listy ułatwia kodowanie
w LTM. Na rys. 19 przedstawiono krzywe przypominania listy, której kolejne 'i elementy
były eksponowane w jednej sytuacji przez 1 sekundę każdy,
a w drugiej przez 2 sekundy. Efekt świeżości (STM) jest identyczny w obu sytuacjach, różni
się pierwsza część krzywej związana z LTM.
Rys. 19. Wplyw tempa prezentacji materia/u na LTM. (Według: R. C. Atkinson i R. M.
Shiffrin, 1971. )
Innym czynnikiem oddziałującym na LTM jest powtarzanie. Sądzi się, że efekt
pierwszeństwa występuje dzięki temu, że pierwsze elementy listy są powtórzone więcej razy
niż pozostałe i dlatego łatwiej przechodzą do LTM. Ujednolicenie liczby powtórzeń
poszczególnych elementów materiaiu powinno znieść efekt pierwszeństwa. Założenie to
zostało potwierdzone
0 1 10 20 30 40
Miejsce słowa w Beri i
w eksperymencie R. C. Atkinsona i R. M. Shiffrina (1971 ). Uczyli oni swoich badanych listy
złożonej z 16 słów. Jedna grupa badanych powtarzała trzykrotnie każde z kolejno
eksponowanych jej słów. Drugiej grupie polecono powtarzać trzy poprzednie elementy (w
przypadku pierwszego elementu on sam był powtarzany trzykrotnie). Schemat eksperymentu
przedstawia tabela 5, a krzywe przypominania obrazuje rysunek 20.
Obserwujemy na nim, iż kiedy średnia liczba powtórzeń poszczególnych elementów jest
wyrównana, to efekt pierwszeństwa zanika, jest natomiast
Miejsce stowa w serii
Rys. 20. Zniesienie efektu pierwszeństwa przez ujednolicona liczbę powtórzeń
poszczególnych elementów listy. A. Sytuacja normalna. B. Ujednolicone powtarzanie.
(Według: R. C. Atkinson i R. M. Shiffrin, 1971.)
TABELA 5. SCHEMAT EKSPERYMENTU ATKINSONA I SHIFFRINA
Powtarzanie jednego elementu listy
pozycja prezento- elementy średnia
w szeregu want' powta- powtó-
element rzane rzeń
jednego
elementu
1. A AAA 3
2. B BBB 3
3. C CCC 3
4. D DDD 3
15. O 000 3
16. P PPP 3
Powtarzanie trzech elementów listy pozycja prezento- ~ elementy ~ średnia
w szeregu want' powta- powtóelement rzane rzeń
jednego elementu
1. A AAA 5
26
KRAINA LOGOS www.logos.astral-life.pl
2. B BBA 4
3. C CBA 3
4. D DCB 3
15. O ONM 2
16. P PON 1
y r ó d ł o: R. C. Atkinson i R. M. Shiffrin, 1971.
43
wyrazny, kiedy pierwsze elementy uzyskują więcej powtórzeń od pozostałych.
Oczywiście, wszystkie czynniki wpływające na organizację materiału i jego kategoryzację
wpływają na lepsze zakodowanie tego materiału w LTM. 3. Istnieją też dowody, że w obu
tych rodzajach pamięci dominują różne
kody. Charakterystyczny dla STM jest kod akustyczny2, a dla LTM -semantyczny. Tak np.
zdania, w których występuje podobieństwo sensoryczne (np. fonemiczne słów), wpływają
dezorganizujące na STM, a podobieństwo semantyczne utrudnia organizację w LTM
(Baddeley, 1966). Podobnie badania J. S. Sachs (1967) nad rozpoznawaniem zdań
prezentowanych w różnych formach gramatycznych wykazują, że w LTM zachowane zostały
przede wszystkim relacje semantyczne występujące w tych zdaniach, a zapomniane ich cechy
formalne, jak np. forma gramatyczna.
Hipotetyczny model trzech bloków pamięci
Z relacjonowanych powyzej badań wyłania się pewien model pamięci. Zciślej mówiąc,
opracowano kilka takich modeli (Norman 1969; Lindsay i Norman, 1972; Neisser, 1976;
Shiffrin i Aktinson, 1969). Wspólne tym koncepcjom jest wiązanie pamięci z procesami
odbioru i przetwarzania informacji, akcentowanie roli uwagi. Pojawiło się też szereg prac
wyjaśniających mechanizmy pamięci na podstawie danych neurofizjologicznych (por. Auria,
1973; Pribram, 1969; Gurowitz, 1973). Przedstawiamy poniżej psychologiczny model
pamięci Shiffrina i Atkinsona. Ilustruje go rysunek 21.
Strzałki na rysunku 21 wskazują kierunek przepływu informacji. Wejście zewnętrzne, czyli
bodziec, wywołuje pobudzenie sensoryczne, które jest początkiem przetwarzania informacji
przez organizm. Pobudzenie to przekształca się w pamięć sensoryczną, czyli rejestrator
danych sensorycznych (pamięć ikoniczna jest jedną z lepiej poznanych form tej pamięci), z
[ Pobierz całość w formacie PDF ]